بررسی بازی Anno 117: Pax Romana

در دنیای بازی‌های استراتژی و شهرسازی، سری Anno حکم همان ساعت‌ساز پیری را دارد که سال‌هاست در کارگاهش نشسته و هر چند سال یک‌بار، با دقیق‌ترین، پیچیده‌ترین و زیباترین مکانیزم‌های ممکن بازمی‌گردد تا ما را شگفت‌زده کند. پس از سفر به آینده‌ی دور و انقلاب صنعتی، یوبی‌سافت ماینز (Ubisoft Mainz) عقربه‌های ساعت را به سال ۱۱۷ میلادی برگردانده است. دورانی که امپراتوری روم در اوج وسعت و قدرت خود بود. دوران «پاکس رومانا» یا صلح رومی.

اما اشتباه نکنید؛ در Anno 117، صلح به معنای استراحت نیست. صلح یعنی فرصتی برای تجارت، یعنی لجستیک، یعنی مدیریت هزاران شهروند که همزمان نان، شراب، روغن زیتون و نمایش گلادیاتوری می‌خواهند. آیا این بازی می‌تواند تاج پادشاهی را از سرِ Anno 1800 بردارد و بر سر سزار بگذارد؟ پاسخ یک “بله”ی قاطع، اما مشروط است.

فرماندار دو جهان: لاتزیو و آلبیون

بزرگترین تغییر و شاید جذاب‌ترین ویژگی Anno 117، تغییر نقش شماست. شما دیگر صرفاً یک کاشف یا صنعتگر نیستید؛ شما یک «فرماندار» (Governor) هستید. بازی از همان ابتدا شما را با دو منطقه‌ی کاملاً متضاد روبرو می‌کند: لاتیوم (Latium)، قلب تپنده‌ی امپراتوری در ایتالیا با آب‌وهوای مدیترانه‌ای، و آلبیون (Albion)، سرزمین‌های مه‌آلود و باتلاقی بریتانیا که قبایل سلتیک در آن ساکن‌اند.

این دوگانگی فقط بصری نیست؛ بلکه هسته‌ی گیم‌پلی را تغییر می‌دهد. در لاتیوم، شما با قوانین سنا، معماری مرمرین و نیازهای لوکس شهروندان رومی سروکار دارید. اما در آلبیون، بازی به شما یک انتخاب اخلاقی و استراتژیک می‌دهد که در تاریخ سری Anno بی‌سابقه است: آیا می‌خواهید فرهنگ رومی را با زور به این سرزمین تحمیل کنید (Romanization) و همه جا حمام و آمفی‌تئاتر بسازید؟ یا می‌خواهید سنت‌های محلی سلتیک را بپذیرید و با تکیه بر دانش بومی آن‌ها رشد کنید؟

این سیستم «انتخاب مسیر فرهنگی»، عمق عجیبی به بازی داده است. در یک دور بازی، من آلبیون را به یک استان کاملاً رومی تبدیل کردم که صادرات اصلی‌اش شراب بود. در دور بعد، با حفظ فرهنگ سلتیک، توانستم کالاهای نایابی تولید کنم که رومی‌های لاتیوم برایش سر و دست می‌شکستند. این ویژگی باعث می‌شود ارزش تکرار بازی سر به فلک بکشد.

لجستیک: رقص ریاضیات و منابع

اگر با سری Anno آشنا باشید، می‌دانید که قلب بازی «زنجیره‌ی تأمین» (Supply Chain) است. Anno 117 این زنجیره‌ها را با ظرافت دوران باستان بازسازی کرده است. دیگر خبری از برق و نفت نیست؛ حالا چالش شما آب است.

سیستم آبرسانی (Aqueducts) یکی از لذت‌بخش‌ترین پازل‌های بازی است. شما نمی‌توانید هر جا که خواستید مزرعه یا حمام بسازید. باید مهندسی کنید. باید آب را از چشمه‌های کوهستانی با استفاده از قنات‌های عظیم به شهر بیاورید. طراحی بصری این قنات‌ها که از بالای خانه‌ها رد می‌شوند، خیره‌کننده است و وقتی آب در آن‌ها جاری می‌شود، حس یک مهندس واقعی رومی به شما دست می‌دهد.

پیچیدگی زنجیره‌ها همچنان بالاست. تولید یک لباس ساده (Toga) نیازمند مزارع کتان، کارگاه‌های بافندگی و رنگرزهایی است که خودشان نیاز به صدف‌های دریایی خاص دارند. وقتی شهر شما به سطح «پاتریسین‌ها» (Patricians) می‌رسد، درخواست‌های آن‌ها برای غذاهای عجیب و غریب و سرگرمی‌های خاص، شما را مجبور می‌کند ناوگان تجاری خود را به دورترین نقاط نقشه بفرستید. و اینجاست که آن جمله‌ی معروف به سراغتان می‌آید: «فقط ۱۰ دقیقه‌ی دیگر بازی می‌کنم تا سیستم روغن زیتون را بهینه کنم» و ناگهان می‌بینید ساعت ۴ صبح است.

نان و سیرک: مدیریت جامعه

روم باستان بدون سیاست معنا ندارد. Anno 117 سیستم جدیدی به نام «فرامین» (Decrees) را معرفی کرده است. شما می‌توانید قوانین خاصی را در استان‌های خود وضع کنید. آیا می‌خواهید تولید را به قیمت نارضایتی مردم بالا ببرید؟ یا می‌خواهید با برگزاری جشن‌های طولانی (Festivals) در کلوسئوم، محبوبیت بخرید؟

نیازهای شهروندان نیز تغییر کرده است. حالا علاوه بر کالا، آن‌ها نیاز به «بحث و جدل» دارند! فروم‌ها (Forum) مکان‌هایی هستند که شما باید در آن‌ها به شکایات رسیدگی کنید. این لایه‌ی اجتماعی، شهر شما را زنده‌تر کرده است. زوم کردن روی خیابان‌ها و دیدن شهروندی که با توگای سفیدش در حال بحث فلسفی با همسایه‌اش است، در حالی که در پس‌زمینه معبد ژوپیتر می‌درخشد، از نظر بصری یکی از زیباترین تجربیاتی است که در سال ۲۰۲۵ داشته‌ام.

زیبایی‌شناسی مرمرین

از نظر گرافیکی، Anno 117 یک شاهکار است. موتور بازی به قدری قدرتمند است که می‌تواند هزاران شهروند را همزمان رندر کند. جزئیات معماری رومی، از ستون‌های کورینتی گرفته تا موزاییک‌های کف بازارها، با وسواس عجیبی طراحی شده‌اند. آب‌وهوا نیز نقش مهمی دارد؛ تفاوت نور گرم و طلایی لاتیوم با فضای سرد، سبز و مه‌آلود آلبیون، کنتراست فوق‌العاده‌ای ایجاد می‌کند که مانع از خستگی چشم می‌شود. موسیقی متن بازی نیز ترکیبی از نواهای حماسی ارکسترال و ملودی‌های آرامش‌بخش باستانی است که کاملاً با ریتم بازی هماهنگ است.

چرا ۹ و نه ۱۰؟ خنجر بروتوس

با تمام این شکوه، بازی بی‌نقص نیست. اولین مشکل، سیستم نظامی است. جنگ در Anno همیشه پاشنه آشیل بوده و در ۱۱۷ با اینکه سعی شده نبردهای دریایی و اندکی زمینی بهبود یابد، اما هنوز هم در برابر عمق بخش شهرسازی، سطحی و گاهی مزاحم به نظر می‌رسد. کنترل لژیون‌ها روی زمین کمی خشک است و گاهی آرزو می‌کنید کاش می‌توانستید با دیپلماسی از شر تمام جنگ‌ها خلاص شوید.

دوم، رابط کاربری (UI) است. با اضافه شدن سیستم‌های جدید مثل فرمانداری، فرامین و قنات‌ها، گاهی اوقات صفحه پر از منو و نمودار می‌شود. برای بازیکنان کهنه‌کار این بهشت است، اما برای تازه‌واردها، منحنی یادگیری (Learning Curve) می‌تواند در ساعات اولیه مثل یک دیوار آجری غیرقابل عبور باشد. بازی تلاش می‌کند با مشاوران صوتی راهنمایی کند، اما حجم اطلاعات ورودی بسیار زیاد است.

جمع‌بندی: امپراتوری که سقوط نخواهد کرد

Anno 117: Pax Romana بهترین نامه‌ی عاشقانه‌ای است که می‌توانستیم به دوران باستان و ژانر شهرسازی بنویسیم. این بازی موفق می‌شود عظمت روم را نه در جنگ‌هایش، بلکه در مهندسی، فرهنگ و اقتصادش به تصویر بکشد.

یوبی‌سافت ماینز با هوشمندی، فرمول موفق ۱۸۰۰ را کپی نکرده، بلکه آن را با توجه به مقتضیات تاریخی روم بازآفرینی کرده است. سیستم دوگانه‌ی فرهنگی (لاتیوم/آلبیون) و مکانیک‌های آبرسانی، به بازی هویت منحصر به فردی بخشیده‌اند. اگر عاشق غرق شدن در جداول اکسل ذهنی، بهینه‌سازی مسیرهای تجاری و تماشای شهری هستید که مثل یک ساعت دقیق کار می‌کند، Anno 117 شما را برای صدها ساعت خواهد بلعید.

این بازی به ما یادآوری می‌کند که ساختن یک امپراتوری، بسیار لذت‌بخش‌تر از نابود کردن آن است.

+ سیستم جدید و درخشان «فرمانداری» و انتخاب مسیر فرهنگی (بومی‌سازی یا رومی‌سازی)
+ طراحی بصری خیره‌کننده و زنده از روم باستان و بریتانیا
+ عمق استراتژیک فوق‌العاده در زنجیره‌های تأمین و مکانیک آبرسانی
+ ارزش تکرار بسیار بالا به دلیل تفاوت فاحش بین مناطق و انتخاب‌ها
+ موسیقی و صداگذاری اتمسفریک عالی

- سیستم مبارزات نظامی هنوز هم نسبت به بخش شهرسازی ضعیف و گاهی مزاحم است
- منحنی یادگیری برای بازیکنان جدید بسیار تند و دشوار است
- تراکم اطلاعات در رابط کاربری گاهی گیج‌کننده می‌شود



امتیاز بازی : 9 [فوق العاده ]

شدیدا به شما پیشنهاد می‌کنیم این بازی را تجربه کنید. عناوینی با چنین نمره‌ای در طول بازی گاها ما را شگفت زده کردند، گیم‌پلی هوشمندانه یا روایتی خاص و حتی بخش چندنفره جذاب و تک‌نفره درگیر کننده، می‌تواند از دلایل آن باشد؛ این بازی از دیگر رقیبان ژانر خود یک سر و گردن بالاتر است حال چه یک برداشت تازه از یک ایده قدیمی باشد یا سیستمی نوین را به‌ گیم‌پلی و ژانر خود اضافه می‌کند.

فوق العاده