طبق جدیدترین دور شایعاتِ بدون منبع و شایدم کاملاً نادرست، اپل به دنبال ورود به بازار بازی‌های ویدیویی با یک کنسول کاملاً جدیده. البته این داستان تقریباً همیشه وجود داشته و هرچند سال یک‌بار شخصی میاد و در مورد اینکه اپل در حال بررسی پتانسیل تولید کنسول بازیه صحبت می‌کنه. بنابراین ما به بررسی دقیق بودن یا نبودن این گزارش‌ها نمی‌پردازیم. تقریباً به‌طور قطع میشه گفت این شایعات سزاوار توجه زیادی نیستن. با این حال چیزی که به نظر من جالبه انعطاف‌پذیری این شایعه هست. به‌ویژه زمانی که به ارزش تجاری عظیم اپل و توانایی اون برای تسلط کامل بر هر بازاری که وارد میشه، توجه کنیم. سوالی که می‌خوام بهش جواب بدم اینه که آیا یک کنسول فرضی جدید اپل واقعاً در بازار مورد توجه قرار می‌گیره؟
قبل از ادامه مهمه که به یاد داشته باشیم این مقاله درباره فرضیه‌هاست. حتی با فرض اینکه کنسول اپل یک چیز واقعی باشه که مخفیانه در جایی در یک شرکت تریلیون دلاری داره تولید میشه ما چیزی در موردش نمی‌دونیم. مثلاً اینکه چه نوع کنسولیه و قدرت سخت افزاریش چه قدره؟ مشخصاتش چیست؟ چه ویژگی‌ها و عملکردی داره و دستش چه شکلیه؟ خدمات آنلاینش چگونه هست؟ از چه موتورهای بازی‌سازی پشتیبانی می‌کنه؟ قیمت گذاریش چطوره؟ آیا اپل توسعه بازی داخلی هم برای کنسولش در نظر داره یا نه و… که ما درباره هیچ کدومش هیچ ایده مشخص نداریم. با توجه به اینکه هیچی نمی‌دونیم ممکنه به نظر بیاد کل بررسی‌های موجود توی این مقاله بیهوده باشه. اما دلیل اینکه موضوع مقاله رو جالب می‌دونیم اینه که حتی باوجود همه این ناشناخته‌ها می تونیم حدس‌هایی بزنیم. درواقع ما وضعیت بازار کنسول‌ها و وضعیت اپل رو در کنار هم بررسی می‌کنیم.
بیاین ابتدا در مورد بازار بازی صحبت کنیم. بازار کنسول‌های بازی یک بن بسته و طی پونزده سال تقریباً هیچ رشدی نداشته. درواقع از نظر پایگاه کاربر در چند سال اخیر شاهد انقباض بوده و هیچ شرکت جدیدی بعد از ایکس باکس نتونسته ورود موفقیت‌آمیزی داشته باشه. حتی کوچک‌ترین موفقیتی رو هم ندیدیم و کنسول‌های کوچکی مانند Ouya که از Kickstarter پشتیبانی می‌شدن هم به‌جایی نرسیدن. حتی گوگل که به بزرگی اپله هم در راه‌اندازی و ایجاد یک اکوسیستم کاملاً جدید موفق نشد. بازار کنسول‌ها کاملا تثبیت شده و تازه‌واردها کاملاً شکست می‌خورن. حتی شرکت‌هایی که در بازار کنسول‌ها تثبیت شدن نیز از وضعیت موجود رنج می‌برن. سال‌ها زمان و میلیاردها دلار ضرر، هزینه‌ای بود تا مایکروسافت بتونه از نظر مالی وجود ایکس‌باکس رو ادامه بده. سونی به معنای واقعی کلمه تمام سودی رو که با دو کنسول اول خود به دست آورده بود با PS3 از دست داد. نینتندو به لطف شکست Wii U و سال‌های اولیه ۳DS، از سودآورترین دوره خود به‌عنوان یک شرکت بازی، برای اولین بار در تاریخش به ضرر مالی رسید. پس شرکت‌هایی که قبلاً در این بازار مستقر بودن هم متضرر میشن چون باید سال‌ها با ضرر و زیان و هزینه‌های اولیه روبرو بشن و پس از صرف میلیاردها دلار در تحقیق و توسعه، چند صد میلیون دیگر (اگرنه بیشتر) در بازاریابی و تدارکات تازه شاید به سوددهی برسند. این محصول باید به اندازه کافی به فروش برسه تا کل این تلاش و هزینه‌ها ارزشش رو داشته باشه، ولی بسیاری از کنسول‌ها هرگز به این مرحله نمی‌رسن.
چرا شرکتی بخواد وارد چنین بازاری بشه؟ حقیقت اینه که اکثر شرکت‌ها این کارو نمی‌کنن و به همین دلیله که پس از مایکروسافت و ایکس باکس تعداد کمی چنین جراتی به خرج دادن. ایکس باکس در حال حاضر سودآوره اما این نتیجه بیست سال طول کشید. آیا بیست سال ضرر و زیان در بازار ارزشش رو داشت؟ اصلا چرا شرکتی باید خودش را مشغول بازار کنسول‌ها بکنه؟ در علم اقتصاد یک مفهوم اساسی به نام هزینه فرصت وجود داره که به زبان ساده یعنی هر تلاشی از سوی یک واحد اقتصادی طالب سود نه‌تنها باید به خودی خود سودآور باشه تا باارزش به‌حساب بیاد بلکه باید سودآورتر از همه جایگزین‌های دیگه هم باشه. با این توضیح چرا شرکتی برای تولید سودآور در یک بازار شدیدا رقابتی و راکد که حتی شرکت‌های ریشه‌دار هم توی اون دست‌وپنجه نرم می‌کنن باید چندین سال و میلیاردها دلار هزینه کنه، در حالی که می‌تونه از اون سرمایه برای انجام کاری دیگه بهره ببره. در این زمینه میشه به بازار گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها، لپ‌تاپ‌ها، رایانه‌های رومیزی، ساعت‌های هوشمند، تلویزیون، فیلم‌ها، اتومبیل‌ها و به معنای واقعی کلمه هر چیزی غیر از کنسول اشاره کرد. کنسول‌هایی مثل سوییچ و پلی‌استیشن ۴ در طول عمر خود فقط صد میلیون واحد به فروش رفتن؛ این در حالیه که اپل فقط توی سه ماه صد میلیون گوشی آیفون می‌فروشه و همچنین حاشیه سود بسیار بالاتری هم در بازار داره. چرا اپل باید وقت خودشو برای کنسول‌ها تلف کنه؟ به خصوص زمانی که در حال حاضر به لطف iOS درآمد بیشتری از بازی‌های سونی، نینتندو و مایکروسافت در اختیار داره؟
با این حال فکر می‌کنیم که اگر به هر دلیل نادرستی اپل بخواد این کارو انجام بده، کنسول اپل بیشترین شانس رو برای موفقیت به‌عنوان یک تازه‌وارد در بازار خواهد داشت و دلیل اونم ساده هست، قدرت برند اپل و بازاریابیش بسیار زیاده. تبلیغات اونا برای یک کنسول جدید حداقل برای فروش چند میلیونی (اگرنه ده‌ها میلیون) کافیه که این موفقیت با حمایت شرکت‌های ثالث تکمیل هم میشه. در اینجا اساسی‌ترین مشکل اینه که هر سیستم بازی فقط به خوبی بازی‌های روی اونه. یعنی به معنای واقعی کلمه مهم نیست که پلتفرم شما چقدر قدرتمند یا توانا یا جدیده. مثلاً ایکس باکس اولیه قدرتمندترین کنسولی بود که دنیا تا به حال دیده بود اما حریف پلی‌استیشن ۲ نشد چون کنسول سونی حجم زیادی از محتوا داشت که ایکس باکس به این سادگی‌ها نمی تونست باهاش مطابقت کنه. پلتفرم ابری Stadia هم امیدوارکننده بود چون پلتفرم بازی جدیدی با تمایزات و ارزش‌های جالب به‌حساب میامد. از راحتی دسترس و هزینه کم تا ویژگی‌های اجتماعی مانند پخش ترکیبی ویدئو و بازی که می‌تونستن عامل موفقیت باشن. اما هیچ‌کس به پلتفرم شما علاقه‌مند نیست مگر اینکه بازی‌های زیادی داشته باشه. بازی‌هایی که به‌طور کل هزینه‌های قابل توجه خرید یک اکوسیستم کاملاً جدید رو توجیه کنن.
سوال این است که آیا اپل هرگز تلاشی برای تولید بازی‌هایی خواهد داشت که بتونن محتوای انحصاری در سطحی که مردم می‌خوان باشن؟ با نگاهی به نحوه مدیریت بازی‌ها در iOS پاسخ منفی به نظر می‌رسه. انگار اپل تنها از اینکه صاحب و نگه‌دار یک پلتفرم سودآوره راضیه و قصد نداره با تولید بازی‌های مخصوص خودش به موفقیت بازی‌ها در iOS کمک کنه. با این حال قبلا در نمونه‌هایی دیدیم که اپل وقتی وارد یک عرصه بشه محتوای انحصاری رو هم مد نظر داره. به تعداد نمایش‌ها و فیلم‌های مهمی که برخی از بزرگترین استعدادهای هنری جهان ساختن و در Apple TV Plus هستن نگاه کنین. ببینین چه قدر آهنگ انحصاری برای Apple Music وجود داره. اگر قرار بود اپل تلاشی واقعی برای ساخت یک کنسول بازی انجام بده احتمالاً مطمئن میشه که محتوای انحصاری داخلی و خارجی کافی رو داشته باشه. تعداد انحصاری‌های عمده‌ای که اونا تونستن برای Apple Arcade که سرویس اشتراکی بازی‌های تلفن همراهه دریافت کنن به ما نشان می‌ده اپل مشکلی توی جذب بازی‌های ساخته شرکت‌های ثالث نخواهد داشت.
اما تازه به یک سوال بالقوه بزرگ‌تر می‌رسیم؛ قیمت کنسول اپل چقدر خواهد بود؟ آیا مدل کسب‌وکار اپل با نحوه عملکرد صنعت بازی سازگاره؟ اپل دوست نداره محصولاتشو با ضرر بفروشه؛ یکی از دلایل قیمت بالای دستگاه‌های اپل اینه که اپل از هر یک از اونا سود می بره. در حال حاضر این یک چالش منحصر به فرد در زمینه بازار بازیه چون در مورد کنسول‌های بازی مردم انتظار دارن که هزینه‌ها زیاد نباشه. در حال حاضر به نظر می‌رسه این هزینه نهایتا ۴۹۹ دلار باشه اما کنسول‌های بازار انبوه تقریباً همیشه حدود ۳۹۹ دلار بودن. سونی و مایکروسافت قادر به مدیریت این موضوع هستن چون کنسول‌ها رو با ضرر می‌فروشن. نینتندو معمولاً فروش کنسول با ضرر رو دوست نداره و با استفاده از سخت‌افزارهای ارزان‌تر و قدیمی‌تر، هزینه‌های تولید رو پایین نگه می‌داره و حاشیه سود رو هم حفظ می‌کنه. برای اینکه اپل کنسولی با قیمت ۳۹۹ یا حتی ۴۹۹ دلار بفروشه و در عوض از حاشیه فروش کنسول سود کنه باید از اسم سخت‌افزار برتر بودن چشم‌پوشی کنه تا بتونه یک دستگاه مشتری‌پسند در بازار انبوه داشته باشه که همچنان سود هم بکنه. این تنها کاریه که اونا می‌تونن انجام بدن، در غیر این صورت باید کنسول گرون‌تری روانه بازار کنن.
اما جالب اینجاست که اپل به‌طور ناخواسته این مشکل رو نیز حل کرده. تراشه‌های داخلی اپل باورنکردنی هستنن و نسبت به تراشه‌های x86 که اکثر رایانه‌های ویندوزی و همچنین کنسول‌های پلی‌استیشن و ایکس باکس رو تامین می کنن عملکرد، قدرت و کارایی بهتری دارن. به‌عنوان مثال مک مینی فعلی را در نظر بگیرید که با قیمت ۶۹۹ دلار به فروش می‌رسه و دستگاه فوق‌العاده قدرتمند و توانمندی به‌حساب میاد. نسخه قابل قبول‌تر که قدرت پردازشو دو برابر می‌کنه و سخت‌افزار و عملکرد اضافی مورد انتظار از یک کامپیوتر و نه یک کنسول رو حذف می‌کنه احتمالاً می‌تونه با قیمت ۵۰۰ دلار یا همین حدود به فروش برسه. اپل ممکنه مجبور بشه نسخه‌ای از تراشه‌های سری A و سری M خودشو توسعه بده که به‌طور خاص برای بازی‌های ویدیویی بهینه شدن، این کار خارج از قلمروی امکان نیست. بنابراین پاسخ نهایی اینه که اگه قرار باشه اپل وارد بازار کنسول‌ها بشه، احتمالاً در موقعیتی قرار می‌گیره که یک کنسول قدرتمند با سوددهی به فروش می‌رسونه در حالی که تا حدودی قیمت مناسبی داره و محتوای انحصاری قانع‌کننده زیادی دریافت می‌کنه. به عبارت دیگه پلتفرم اپل به‌راحتی می‌تونه موفقیت بزرگی داشته باشه به خصوص که قدرت بازاریابی و برندشون رو هم باید در نظر بگیریم.
البته همان‌طور که چندین بار ذکر شد، همه اینا یک موضوع بحث برانگیزه چون به دلیل وضعیت وحشتناکی که گفتیم تلاش برای ورود به بازار کنسول یکی از بدترین تصمیم‌هاست. همان‌طور که گفته شد این یک بازار راکده که ممکنه سال‌ها و میلیاردها دلار برای یک شرکت هزینه برداره و همه این‌ها در حالیه که اپل همین الان هم از بازی‌های ویدیویی بدون تکان دادن یک انگشت داره سود به دست میاره. در نهایت به نظر ما هیچ‌وقت یک کنسول اپل وجود نخواهد داشت اما اگر شرکت دیگری غیر از سونی، مایکروسافت و نینتندو فرصتی برای موفقیت در این زمینه داشته باشه اون غیر از اپل نیست.
